مقدمه
شركت‌هاي داروسازي و فناوري زيستي به منظور توليد مداوم داروهاي
جديد و متفاوت با حداقل قيمت تمام‌شده، به شدت تحت فشار مي‌باشند. در حال
حاضر حدود 7 تا 10 سال براي توسعه و ورود يك دارو به بازار، با هزينه‌اي
بالغ بر 800 ميليون دلار لازم است. به عبارت ديگر اكتشاف دارويي نيازمند
شناسايي بيماري‌ها، مكانيسم آنها و شناسايي هدف مورد نظر (جهت مؤثربودن
دارو) است.
انتظار مي‌رود پروژة ژنوم انساني منجر به شناسايي حدود 100،000 هدف جديد
شود كه نيازمند بررسي منابع بيشمار اطلاعات تركيبات مختلف به منظور مقايسة
توالي ژن‌ها و ساختارها است. اين مسئله نشان‌دهندة يك فرآيند بسيار وقت‌گير
و مانع اساسي در زمينة اكتشافات دارويي است چرا كه ميليون‌ها تركيب براي هر
هدف بايستي به طور مجزا غربال شوند. اكتشافات نو و فناوري‌هاي جدید ارزيابي
به روند شناسايي، توسعه و ورود داروها به بازار سرعت مي‌بخشند.
ورود فناوري ميكروآرايه‌ها و آزمايشگاه روي تراشه باعث تسريع روند
اكتشافات دارويي شده است. در حالي كه دانشمندان در گذشته فقط قادر به
مطالعه يك تا 12 ژن به طور هم‌زمان بودند، در حال حاضر در همان محدودة
زماني فناوري ميكروآرايه‌ها امكان بررسي هزاران ژن را فراهم كرده است.
امروزه فناوري نانو به دليل داشتن عملكردي در اندازه‌هاي بسيار كوچك‌تر، به
صورت تصاعدي قادر به ارائه عملكردي فراتر از ميكروآرايه‌های امروزی است.
فناوري نانو قادر به تسريع و بهبود روندهاي اكتشافات دارويي از طريق
كوچك‌سازي، خودكار‌سازي و افزايش سرعت و صحت ارزيابي‌ها مي‌باشد. در نگاه
اول به نظر مي‌رسد که داروهاي مبتني بر نانو، مزاياي ويژه‌اي نیز براي
افراد مريض به همراه خواهند آورد.
تأثیر فناوري‌نانو بر صنایع داروسازی
در سال 2000، شركت داروسازي Elan از طرف سازمان دارو و غذای آمریکا
تأييديه فناوري توليد نانوبلور‌هاي خود را با انجام فرمولاسيون مجدد داروي
Rampune® يا سيروليموس به دست آورد. اين فرمولاسيون جديد با كاهش اندازة
ذرات به زير 200 نانومتر توانست مشكل حلاليت خيلي پايين دارو را حل كند.
شايد مهم‌ترين مزيت اين فرمولاسيون جديد افزايش زمان نگهداري آن نسبت به
محصول قديمي می‌باشد. علاوه بر مثال فوق موارد ديگري را نيز جزء مزاياي
استفاده از فناوري نانو در داروسازي ذكر كرده‌اند:
افزايش حلاليت: از مزاياي عمدة سيستم‌هاي دارورساني مبتني بر نانو، تاثیر
سریع آنهاست. اين مسئله تاحدودي مربوط به فناوري‌هاي كپسوله‌‌كردن و به
دنبال آن افزايش سرعت انحلال ماده در مايعات بدن است. در همين راستا
مي‌توان به اين نكته اشاره كرد كه ذرات 10 ميكروني سطحي معادل 2 تا 5
مترمربع به ازاي هرگرم دارا مي‌باشند در حالي كه نانوذرات 3 تا 5نانومتري
داراي سطحي معادل 400 تا 500 مترمربع به ازاي هرگرم مي‌باشند. شركت
داروسازي Elan روش روكش‌دهي پيشرفتهاي را دارا مي‌باشد كه از كنترل
گسترده‌اي بر روي اين نوع ذرات برخوردار است.
كاهش هزينه‌هاي توسعه: تحقيق و توسعه فناوري نانو نيازمند روش‌هاي جدید
آناليز مي‌باشد. توسعة اين روش‌ها و تجاري‌شدن آنها باعث افزايش بازده و
بهبود وضعیت صنعت دارورساني خواهد گرديد. از آن جمله شناساگرهاي زيستي
مبتني بر نانوذرات مي‌باشند كه در تست‌هاي بررسي كارآيي و ميكروآرايه‌ها
كاربرد دارند. برخي شركت‌ها از نانوبلور‌ها (معمولاً ژرمانيوم و سيليكون)
براي نشان‌داركردن فلورسانت مواد استفاده مي‌كنند در حالي كه امروزه
شركت‌هايي چون Evident technologies, Quantom dots و Kereos از مزاياي ويژة
نقاط كوانتومي براي تحقيقات خود استفاده مي‌كنند.
هدفمندسازي بيشتر: افزايش كارآيي داروها نسبت به دوز در سيستم‌هاي
دارورساني مبتني بر نانو نياز كلي مصرف دارو را كاهش مي‌دهد و احتمالاً
باعث كاهش هزينه‌ها و عوارض ناخواسته در بدن می‌شود. به عنوان مثال شركت
ALZA سيستم نانوذره‌اي ليپيدي ويژه‌ای با يك روكش پلي‌اتيلن گليكول موسوم
به Stealth® ارائه كرده است. اين فناوري قادر است برخي از پاسخ‌هاي سيستم
ايمني را رد كند. به این ترتیب انتقال دقيق داروها به اهداف مدنظر ممكن
مي‌شود. Doxil® اولين محصول موجود در بازار است كه در ساخت آن از اين
فناوري براي درمان سرطان تخمدان استفاده شده است. از ديگر روش‌ها مي‌توان
به انتقال نانوذرات روكش شده با مواد مغناطيسی به بافت مورد نظر با كمك يك
ميدان مغناطيسي خارجي اشاره كرد.
سودمندي بيشتر براي بيماران: از ديگر مزاياي فناوري نانو كه باعث تقويت
صنايع داروسازي مي‌شود، مشتري‌ها هستند. داروهاي مبتني بر فناوري نانو شايد
پاسخي به نياز روزافزون به مصرف راحت‌تر داروها باشند. به عنوان مثال چندين
داروي جديد براي انتقال به ريه فرمولاسيون مي‌شوند، كه الزاماً بافت ریه
محل اثرگذاري آنها نيست. در همین زمینه شركت‌هاي داروسازي Nektar و Pfizer
اخيراً فاز سه سيستم انتقال ريوي انسولين خود را به پايان رسانده‌اند.
عوامل توسعة اكتشافات دارويي مبتني بر نانو
همكاري شركت‌هاي داروسازي و شركت‌هاي توليد وسايل و شركت‌هاي
ارائه‌دهندة خدمات فناوري نانو
توسعة سريع شركت‌هاي نوپا در فناوري نانو
انجام پروژه‌هاي بيشمار تحقيقاتي فناوري نانو در مراكز دانشگاهي
افزايش سرمايه‌گذاري‌هاي دولتي در زمينة تحقيقات و فناوري نانو
شرايط زندگي غيرسالم كه منجر به بروز بيماري و درنتيجه نيازمند درمان
مي‌شود.
علاقة صنعت و سرمايه‌گذاران
نقش فعال بيماران در انتخاب درمان‌ها و بهبود فرمولاسيون‌ها براساس
افزايش تقاضا
افزايش تقاضاي پزشكان و بيماران براي درمان‌ها و تشخيص‌هاي جديد
افزايش جمعيت افراد مسن و بهبود درمان‌هايي كه منجر به افزايش عمر
اشخاص مي‌شوند.
شناسايي ساختارهاي جديد واجد خواص جديد
توسعة رايانه‌هاي قدرتمند و نرم‌افزارهاي پيشرفته كه براي شبيه‌سازي
در زمينة طراحي داروهاي هدفمند كارآيي دارند.
استفاده از فناوري آرايه‌هاي ژني و پروتئيني در اكتشافات
دارويي و نياز به شناسايي سريع اهداف مدنظر با استفاده از كمترين حجم
نمونه‌ها
يكي از عواملي كه باعث تقويت تحقيق و توسعه در زمينة داروهاي مبتني بر نانو
شده است جمعيت افراد مسن و تمايل كلي موجود در زمينة درمان بيماري‌هايي
مانند ايدز، پاركينسون و سرطان است. هرچه جامعه بيشتر از مزاياي پيشرفتهاي
پزشكي بهره‌مند شود، اميد به زندگي بيشتر مي‌شود. اين نكته علاوه بر كاهش
نرخ رشد جمعیت، باعث تقاضاهاي بیشتر در زمينة درمان‌هاي بهبوديافته شده
است. علاوه بر آن بيماري‌هاي مرتبط با افزايش سن مانند سرطان، ديابت و
بيماري‌هاي عصبي نيز در حال ازدياد مي‌باشند. البته نيازمندي‌ها و تقاضاي
بيماران تنها عامل اجتماعي مؤثر در رشد اكتشافات دارويي مبتني بر نانو
نيست.
ارسال نظر برای این مطلب
اطلاعات کاربری
نانوذرات، روان كننده، كاهش اصطكاكلینک دوستان
آرشیو
آمار سایت